Ortaokul eğitimi aldığımız yıllarında, Türkçe öğretmenimiz yazılı sınav kâğıtlarımızda ve kompozisyon yazılarımızda, millet, iktisat… gibi kelimeleri görünce, kırmızı kalemle altını çizer, “eski kelime” ibaresini yazarak, öztürkçe kelimeler kullanmamızı önerirlerdi.
Kullandığımız eski kelimeler için notumuzu bile kırardı Türkçe öğretmenimiz.
1950’li yıllardan sonra Türk dilinde öztürkçeliğe son verilmiş eski kelimelere dönüş olmuştu.
Bu dönüş, yeniliği elin tersiyle itip, eskiye özenti duyulması sonucu olsa gerek.
Bizim nesil, bu bakımdan, hem öztürkçe hem de eski kelimeleri bilmekte ve anlayabilmektedir.
xxx
Aslında dilimize birçok yabancı kelimeler girmiştir. Provizyon, muvaffakiyet, şeş … gibi.
Her dilde, yabancı kelimeler bulunabilir. Asıl olan kendi dilini, yeni kelimelerle zenginleştirmek ve yabancı kelimelerden arındırmaktır.
xxx
Başbakan Sayın Recep Tayyip Erdoğan, Rahmetli Turgut Özal döneninde başlayan “Ulusa Sesleniş” adıyla vatandaşlarına seslenmeyi “Millete Sesleniş” olarak değiştirmiş ve ilk hitabını yapmıştır.
Son zamanlarda “Ulus”, “Millet”, “Milliyetçilik”, “Türk”, “Kürt”, … gibi kavramların söylenmesi sonucu Başbakan “Ulus” yerine “Millet” kelimesini seçmiş olabilir.
xxx
Bugün yeni, yeni okumaya başlayan bir çocuğa, ‘ulus nedir’ diye sorsanız ‘millet’ cevabını; ‘millet nedir’ diye sorsanız ‘ulus’ cevabını alırsınız.
Sözün özü, bir kelimeyi yeni bir kelimeyle veya eski bir kelimeyle de kullansanız esasta bir değişiklik yapmış olmazsınız.
Örneğin;
“Ülkenin ekonomik durumu nasıl gidiyor” sorumuza verilecek cevap ile “Memleketin iktisadi durumu nasıl” sorusuna verilecek cevap aynı olmaz mı? Değişik anlamda cevap verilebilir mi?
xxx
Gelecekte, ‘Cumhurbaşkanı’-‘Reisicumhur’, ‘Savaş-Harp’, ‘Üretim-İmalat’, ‘Geometri-Hendese’, ‘Aritmetik-Hesap’, ‘İlkokul-Mektebi iptidai’, ‘Ortaokul-Rüştiye’, ‘Lise-İdadi’, ‘Üniversite-Darülfünun’ olarak kullanılması kapıyı çalar gibi.
“Eskiye rağbet olsa, bitpazarına nur yağardı” diye bir söz söylenir ama…
xxx
Mevlana der ki:
“Birinin başına toprak saçsan başı yarılmaz.
Suyu başına döksen, başı kırılmaz.
Toprakla, suyla baş yarmak istiyorsan,
Toprağı suya karıştırıp kerpiç yapman gerek.