Okula Devamsızlık Sorununa Çözüm Önerileri-I-
İlkokul ve ortaokullarda okula devamsızlık sorununun nedenlerini bir önceki yazımızda irdelemiş ve sosyoekonomik durum ve iş gücüne katılma,ana dili, cinsiyet ve engel durumu,akademik başarı ve başarı algısı,okulun fiziksel koşulları, ikili öğretim, öğrenci-öğretmen ilişkileri ve öğretmen devinimi, akran zorbalığı gibi nedenler olarak belirlemiştik. Buyazımızda da bu konudaki çözüm ve politika önerilerini irdeleyeceğiz.
Eğitim Reformu Girişimi’nin yaptığı çalışmaya göre (2015); konuyla ilgili geliştirilen somut öneriler aşağıda özetlenmektedir;
-Ailelere çocuklarının devamsızlığı nedeniyle para cezası verilmesini öngören düzenlemenin,ziyaret edilen illerin hiçbirinde uygulanmadığı ve caydırıcı bir mekanizma olarak işlemediğigözlemlenmiştir. Bu uygulama değiştirilerek para cezası yerine aile seminerlerine katılmayailişkin bir yaptırım kurgulanabilir.
-Devamsızlık sorununa ilişkin merkeziyetçi yaklaşımla geliştirilen çözümler, devamsızlığaneden olan ve bölgesel olarak farklılık gösterebilen etkenlerin giderilmesinde her zaman etkiliolmayabilir. Araştırma kapsamında yapılan görüşmeler ve analizler, merkezi bir öğrenci izlemesistemi yerine, yereldeki sorunları çözmeye odaklanan farklılaştırılmış politikalar ve müdahalelergeliştirilmesi gerektiğine işaret eder.
-Okulların fiziksel koşullarını iyileştirmek, sınıf mevcutlarını azaltmak, öğrencilerin ders dışıetkinlikleri için alanlar oluşturmak, öğrenci sağlığını olumsuz yönde etkileyecek kötü koşullarıve özellikle okul tuvaletlerini iyileştirmek gibi girişimler öğrencilerin okula devamını artırabilir.
-İkili öğretim okula devamı olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle yeni okul ve derslik yatırımlarınaöncelik verilmelidir. Kırsalda eğitimi yaygınlaştırmak için birleştirilmiş sınıf uygulamasınıngüçlendirilmesi, taşıma merkezi okullarda tam gün öğretime geçilmesi ve haftalık dersprogramının beşten dört güne indirilmesi gibi seçenekler değerlendirilebilir.
-Bölgedeki öğretmenlerin, “devinimin yüksek olduğu bölgelere atanmasına yardımcı olacakteşvik politikalarının geliştirilmesi devamsızlığın azaltılmasında etkili olabilir. Öğretmendevinimini azaltmak için etkili olabilecek diğer bir adım öğretmen deviniminin yüksek olduğubölgelerde ders saat ücretlerini yükseltmek olabilir.”
-Devamsızlık 4. sınıftan 5. sınıfa geçişte yükselmektedir; “ilkokuldan ortaokula geçiş sürecininokullar tarafından çok iyi biçimde yönetilmesi; aile ve öğrencilere geçiş sürecinde gereksinimduyacakları desteğin ve bilgilendirmenin sağlanması büyük önem taşımaktadır. Öğrencilerin4 ve 5. sınıfta gerçekleştirilecek oryantasyon programları ile okul değişikliği, branş öğretmenleriile tanışma ve seçmeli dersler gibi önemli değişikliklere hazırlanmaları, geçiş sürecinde yükselendevamsızlığın azaltılmasını kolaylaştıracaktır. 2014-15 eğitim-öğretim yılında 5. sınıflar içinböyle bir programının pilotlanmasının öngörülmesi çok olumlu bir adımdır.”
-Okul iklimi öğrenci devamsızlığı üzerinde belirleyicidir. Bu nedenle okul yönetimleri,öğretmenler, öğrenciler ve veliler arasındaki iletişimi ve etkileşimi güçlendirecek önemlerinalınması önerilmektedir.
Okula Devamsızlık Sorununa Çözüm Önerileri-II-
Yılmaz (2011), tarafından yapılan bir araştırmanın bulgularından yola çıkılarak geliştirilen çözüm önerileri ise şu şekilde sıralanabilir;
-Öğrencilerin büyük çoğunluğu sağlık nedenlerinden dolayı devamsızlık yapmaktadır. Bu nedenle kısa süreli aralıklarla önceden önlem almak amacıyla ilgili sağlık tarama merkezleriyle irtibata geçilerek sağlık taramaları yapılabilir.
-Aileden kaynaklanan sorunlar bulunmaktaysa bu konuyla ilgili rehberlik servisinin aile ile irtibat kurulması sağlanabilir ve ilgili kamu kuruluşlarına yönlendirilebilir.
-Öğrencilerde başaramama duygusu varsa dersler bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa, somuttan soyuta bir şekilde işlenerek; öğrencilere ilk etapta kademele bir şekilde ilerleyerek başarma duygusu kazandırılabilir.
-Öğrencilere eğitsel rehberlik kapsamında planlı ve programlı ders çalışma yöntemleri hakkında bilgi verilebilir.
-Yapılan araştırmaya göre öğrenci devamsızlığında, kişisel sorunların etkili olduğu saptanmıştır. Bu nedenle rehberliğin gönüllülük ilkesine uymak koşuluyla öğrenci psikolojik danışma servisine yönlendirilebilir.
-Derslerin öğrenci ilgisini çekmemesi durumunda, dersler daha zevkli, istenilir hale getirilebilir.
-Devamsızlık durumları arasında bazı öğretmenlerle geçinememe varsa, o öğretmenlerle iletişime geçilmelidir. Eğer öğrencilerin geçimsizlik durumu tek taraflıysa sadece öğrenciyse, öğrencinin bu duygudan kurtulması için görüşmeler yapılabilir.
-Araç-gereç eksikliklerinden dolayı devamsızlık yapılıyorsa, okulun yardım fonundan, eğitim teknolojileri müdürlüğünden yardım istenebilir.
-Derse hazırlıksız geldiği zaman cezalandırmanın yerine nedeninin ne olduğu öğrenilerek, öğrenciyle duygudaşlık kurularak; ego geliştirici dil kullanarak durumu belirtilebilir, çözüm önerilebilir.
-Öğrencinin aileleriyle iletişime geçilerek uyku düzenleri hakkında bilgi verilerek, uyku düzeninin öğrenciye uygun hale getirilmesi için bilinçlendirme çalışmaları yapılabilir.
-Sınıf düzeni ve kurallarının belirlenmesinde öğrenci görüşü alınarak; öğrenciye değerli olduğu hissettirilerek, okula karşı istekli gelmesi sağlanabilir.
Bu önerilerden de anlaşılacağı üzere okula devamsızlık sorunu ancak ulusal ve yerel düzeydeki kurum, kuruluş ve aktörlerin işbirliğiyle ve kapsamlı politikalar geliştirilerek çözülebilir.
Kaynaklar
ERG, (2015). Eğitim İzleme Raporu 2014-15 Sabancı Üniversitesi Yayınları.
Yılmaz, Ç. (2011). Kaynak: Yılmaz, Çevik. 2011. "Öğrenci Devamsızlığının Nedenleri ve Bunu Giderme Yolları" Eğitişim Dergisi. Sayı: 29. Ocak 2011