UNESCO Dünya Geçici Mirası Listesi’nde yer alan Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi’nin geleceği son günlerde tartışılıyor. Yesemek Bölgesi’nde inşası süren sulama barajı nedeniyle bölgede bulunan tarihi eserlere ve değerlere zarar vermesinden endişe duyuluyor. Söz konusu durum üzerine Gaziantep Kent Konseyi başta olmak üzere STK’lar harekete geçti.
ARKEOLOJİK ALAN NİTELİĞİ TAŞIYOR
Gaziantep İslahiye ilçesi sınırları içerisinde yer alan Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi, Eski Önasya Dünyası’nın bugüne kadar tespit edilmiş en büyük heykelcilik atölyesi olması nedeniyle benzeri olmayan bir arkeolojik alan niteliği taşıyor. Yesemek’te daha önce yapılan çalışmalara göre, heykel atölyesi ve taş ocağı için genel yaklaşım, Yesemek’in daha çok Geç Hitit Devri’ne tarihlendiği yönündeydi. Ancak 2019 yılında yapılan yüzey araştırmalarından elde edilen bilgi ve bulgular, Yesemek’ in MÖ 13. yüzyıla, Hitit İmparatorluk Devri’ne tarihlenebileceğini gösteriyor.
ADAYLIK DURUMU TEHLİKE ALTINDA
Yesemek Taş Ocağı ve Heykel Atölyesi (burada yeni bulunan Hitit imparatorluk dönemi devasa kale yerleşimiyle birlikte) UNESCO Dünya Miras Geçici Listesinde olan Türkiye'nin önemli ve benzersiz bir kültürel varlığıdır. Geçici listedeki varlıkların UNESCO Dünya Miras Komitesi’nce belirlenen kriterleri karşılama durumları her açıdan dikkatle izlenmekte ve adaylık durumunu etkilemektedir.
ARKEOLOJİK ALAN TAHRİP EDİLDİ…
Yesemek Açıkhava Müzesinin yanı başına, Tarım ve Orman Bakanlığına bağlı DSİ bünyesindeki müteahhit firma tarafından yapımına başlanan ve yaklaşık yüzde 20’sinin bittiği bir sulama barajı inşaatı devam ediyor. Bu durum kentteki sivil toplum ve genel kamuoyu açısından kaygıyla karşılanmıştır. Aynı zamanda baraj müteahhitinin 1. derece arkeolojik alana izinsiz girerek 742 m2 alanı tahrip ettiği bu sırada 21 tane heykeli zedeleyerek konteksinden çıkarttığı ve arkeolojik dolguları altüst ettiği ifade edilmektedir.
İHALE 2016 YILINDA YAPILDI
Yesemek Sulama Barajı için 2012’de süreç başlıyor. 2013 yılında Proje İhalesine, 2015 yılının sonunda ise 2015/ 183162 ihale numarası ile Yapım İhalesine çıkıldı. Yaklaşık Maliyeti 23 milyon 148 bin 328 TL olan ihalenin sonucu 23 Şubat 2016 tarihinde yayımlanıyor. Gaziantep Yesemek Göleti ve Sulaması İhalesi’ni en düşük teklif olan 15 milyon 191bin 600 TL ile EMBA Madencilik İnşaat Nakliyat Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketi kazandı.
Firma ile 26.05.2016 tarihinde sözleşme imzalanarak iş ve işlemlere başlanıldı. Hedeflenen iş bitim tarihi olarak 2018 yılı sonu görülüyor ancak 2020 yılının sonlarına yaklaşırken halen iş bitirilemedi.
KENT KONSEYİ RAPOR HAZIRLADI
Kent Konseyi tarafından oluşturulan Yesemek Komisyonu’na göre, “Tarım ve Orman Bakanlığı ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) İslahiye’de Yesemek Sulama Barajı çalışmalarına devam ederken, Yesemekte yeni bir antik kentin varlığı bilimsel raporlarla ortaya çıkmıştır, bu fiili durum nedeniyle inşaatın yapımından vazgeçilmelidir. Ayrıca Gaziantep Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün yazılı olarak çalışmaların kurul kararına kadar durdurulması uyarısı yazılı olarak bulunmaktadır. Bunlara rağmen inşaata başlanılma ihtimali kaygı vericidir. Bahse Konu Antik kent yaklaşık 200 hektarlık alanı kapsamaktadır, Sulama göleti bölgeye önemli zararlar verebilecektir. Bunun yanında 1.Derece Deprem Bölgesinde Köyün Üzerine Baraj Yapılması Endişe Vericidir.”
“UNESCO SÜRECİ’Nİ BALTALYACAK”
Konuya ilişkin açıklamalarda bulunan Gaziantep Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Atilla Engin, “Dünya Mirası Geçici listesine alınan böyle bir arkeolojik alanda gölet inşaatı yapılması, kalıcı liste için büyük bir engel teşkil edecektir. Bu proje UNESCO sürecini baltalar” dedi.
“YESEMEK’İN GELECEĞİ İÇİN KARAR VERİLMELİ”
Söz konusu bilgiler değerlendirildiğin de Yesemek Açık Hava Müzesi Bölgesi’nde yürütülen inşaat faaliyetlerinin bölgenin tarihi ve kültürel yapısına zarar vereceği düşünülüyor. Bölgenin 1.Deprem Bölgesi olduğuna dair bilgiler de Yesemek Açık Hava Müzesi’nin içinde bulunduğu tehlikeyi daha da artırıyor.
A.DUMAN