Aile sağlığı merkezlerinde (ASM) çalışan hekim, ebe, hemşire ve diğer sağlık personelleri, 2025 yılının son ayında da artarak devam eden sorunlarına dikkat çekti. Sağlık emekçileri, hem kendi çalışma koşullarının hem de yurttaşlara sunulan birinci basamak sağlık hizmetlerinin ağır bir krizin içinde olduğunu vurguladı. Sağlık Bakanlığı’na çağrıda bulunan çalışanlar, sorunların çözümü için defalarca iş bırakmak zorunda kaldıklarını hatırlattı.
“Sesimizi duyurmak için 14 gün iş bıraktık”
Sağlık çalışanları, sorunlarını duyurabilmek ve sağlık yönetimini çözüm üretmeye zorlamak amacıyla dört ayrı kez, toplam 14 gün iş bırakma eylemi yaptıklarını ifade etti. Açıklamada, Sağlık Bakanlığı’nın taleplere kulak vermek yerine cezalar ve performans kesintileriyle sistemi yönetemez hale getirdiği belirtildi.
“İtiraz ettik, dinlenmedik”
Sağlık emekçileri, Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliği’nin 30 Ekim 2024’te yayımlanmasından önce tüm sağlık emek-meslek örgütleriyle birlikte itirazlarını dile getirdiklerini, ancak buna rağmen yönetmeliğin hayata geçirildiğini vurguladı. Performansa dayalı ödeme ve ücret kesintileri içeren bu düzenlemenin iş güvencesini ortadan kaldırdığı, ASM’leri çağrı merkezine dönüştürdüğü ifade edildi.
“Eziyet yönetmeliği” tepkisi
Açıklamada, aile hekimleri ve aile sağlığı çalışanlarına dayatılan yönetmeliğin, sevk memurluğu anlayışını getirdiği ve topluma da sağlık çalışanlarına da zarar verdiği belirtildi. Bu nedenle yönetmeliğin “Eziyet Yönetmeliği” olarak adlandırıldığı kaydedildi. Sağlık Bakanlığı’nın bir yılı aşkın süredir süren mücadeleye kayıtsız kaldığı, hatta yeni sorunlar yarattığı ifade edildi.
Performans kriterleri iş yükünü artırıyor
Aşı, bebek ve gebe izlemeleri, kronik hastalık takibi, muayene sayıları, reçete oranları ve memnuniyet anketleri gibi çok sayıda kriterin iş yükünü artırdığına dikkat çekildi. Performans ödemesinin, ücret vermekten çok ücret kesmeyi hedeflediği ve toplam gelirin yüzde 60’ını kapsadığı vurgulandı.
“Kesilen paralar nereye gitti?”
ASM’lerde çalışan ebe ve hemşirelerin tavan ödeme gerekçesiyle, aile hekimlerinden ise farklı performans nedenleriyle yüz milyonlarca liralık kesinti yapıldığı ifade edildi. Sağlık Bakanı’na seslenen çalışanlar, son bir yılda ücretlerden kesilen paraların akıbetini sordu.
ASM ve personel sayısı tartışması
Sağlık Bakanı’nın “yeni sistemle hekimlerin hastaya ayırdığı sürenin arttığı” yönündeki açıklamalarına da tepki gösterildi. Hekim sayısı artmadan muayene sayısının artmasının bu iddiayla çeliştiği belirtildi. Ayrıca, bir yılda yapılacağı vaat edilen 1.000 ASM’nin akıbeti sorularak, yatırım programında hâlâ 1.202 tesisin bulunduğu hatırlatıldı.
Donanım ve aşı eksiklikleri
Bağışıklama eğitimlerinin verilmesine rağmen, Aşı Takip Sistemi donanımının, aşı dolaplarının ve ısı takip sistemlerinin sağlanmadığı ifade edildi. Bazı aşıların temin edilmediği, HPV aşısının aralık ayında uygulanacağı yönündeki açıklamaların akıbetinin belirsiz olduğu dile getirildi.
“Tanı var, tedavi yok”
Sağlık çalışanları, hastalıkların tanısını koyabildiklerini ancak tedavi süreçlerinin aksadığını, kanser taramalarının yapılıp hastaların aylarca bekletildiğini belirtti. Sürekli veri girişi yapmaya zorlandıklarını, ay sonunda alacakları ücreti bile öngöremediklerini ve geçim sıkıntısı yaşadıklarını vurguladılar.
Sağlık emekçilerinin talepleri
ASM çalışanları taleplerini şu başlıklar altında sıraladı:
Eşit, ücretsiz, yeterli süreyle sunulan, nitelikli ve sürekli birinci basamak sağlık hizmeti
Performansa dayalı olmayan, emekliliğe yansıyan, tek kalem ve insanca yaşamaya yetecek ücret
Vergi kesintilerinin en fazla yüzde 15’e indirilmesi
Donanımı kamu tarafından sağlanan, güvenli ve depreme dayanıklı ASM’ler
Baskı ve cezaların olmadığı, mesleki özerkliğe saygılı bir sağlık yönetimi
“Mücadeleye devam”
Sağlık çalışanları, hem kendi hakları hem de halkın sağlık hakkı için mücadeleyi sürdüreceklerini vurgulayarak, meslek onurunu ve nitelikli sağlık hizmetini savunmaya devam edeceklerini ilan etti.
