Yemek yapmak için mutfağa girip filizlenmiş bir patatesle karşılaştığınızda “Atmalı mıyım, yoksa kullanabilir miyim?” sorusu aklınıza gelebilir. Uzmanlara göre bu sorunun yanıtı, sebzenin türüne ve filizlenme durumuna göre değişiyor.
Filizlenme, patatesin yeni bir bitki haline gelmeye başladığını gösteren doğal bir süreçtir. Ancak bu süreçte patates, kendini mantar ve böceklere karşı korumak için glikoalkaloid adı verilen doğal toksinler üretir. Bu maddelerden biri olan solanin, patates, domates, patlıcan ve biber gibi sebzelerde bulunur ve yüksek miktarda alındığında insan sağlığı için risk oluşturur.
Lincoln Üniversitesi’nden Dr. Chris Bishop, “Filizlenen patatesteki asıl tehlike glikoalkaloidlerdir. Bu maddeler patatese acı bir tat verir ve fazla miktarda alındığında kusmaya neden olabilir” diyor.
Yeşil Patateslere Dikkat!
Patatesin rengi yeşile dönmüşse, bu durum toksin birikiminin arttığına işaret ediyor. İngiltere Gıda Standartları Ajansı (FSA), filizleri küçük ve patatesin yüzeyi hâlâ sertse tüketilebileceğini, ancak yeşil bölgelerin mutlaka kesilmesi gerektiğini belirtiyor.
East Anglia Üniversitesi’nden Prof. Cathie Martin ise daha net bir uyarıda bulunuyor:
“Yeşil veya filizlenmiş patatesleri yememelisiniz. Işığa maruz kalan patateslerde solanin üretimi artar ve bu madde hem insanlar hem de evcil hayvanlar için zehirlidir.”
Solanin zehirlenmesi nadir görülse de kusma, ishal, karın ağrısı, baş dönmesi ve bilinç kaybı gibi ciddi belirtiler ortaya çıkabilir.
Filizlenmiş Patates Kullanımı İçin Önerileri nedir?
Filizler küçükse, pişirmeden önce kesip atın.
Patates çok yumuşamış, buruşmuş veya yeşillenmişse çöpe atın.
Yeşil bölgeleri mutlaka kesin.
Patatesleri serin, kuru ve karanlık bir yerde (3–10°C arasında) saklayın.
Soğan ve patatesi aynı yerde muhafaza etmeyin, birbirlerinin filizlenmesini hızlandırırlar.
Soğan ve Sarımsakta Durum Farklı
Uzmanlara göre filizlenmiş soğan ve sarımsaklar, patatesin aksine aynı zehirlenme riskini taşımıyor. Prof. Martin “Filizlenmiş soğan ve sarımsaklar yenebilir, ancak tatları acılaşabilir ve dokuları yumuşayabilir” diyor.
Soğan ve sarımsağın serin, hava alan ortamlarda saklanması; küf, kötü koku veya çürüme varsa çöpe atılması öneriliyor
