Gaziantep mutfağının geleneksel ve vazgeçilmez lezzetlerinden biri olan firik bulguru, Araban Ovası’nda başlayan hasatla yeniden mutfaklara dönmeye başladı. Yeşil buğday başaklarının özenle biçilip ateşte ütülmesiyle elde edilen bu aromatik ürün, özellikle firik pilavı ile sofraların baş tacı oluyor.
Firik ile yapılabilecek yemeklerin başında firik pilavı gelse de firik ile yapılan yemeklerin lezzeti damaklardan hiç gitmiyor.
Dumanın Lezzete Dönüştüğü Yolculuk
Firikin üretim süreci oldukça zahmetli. Hasat edilen buğday başakları, bir gün güneş altında kurutulduktan sonra saplarıyla birlikte küçük yığınlar haline getirilip ateşe veriliyor. Bu süreçte buğday başakları tırmıklarla karıştırılarak "ütülüyor". Üç gün bekletilen buğdaylar daha sonra biçerdöverle tanelerinden ayrılıyor ve işletmelerde firik haline getirilerek satışa sunuluyor.
Hem sağlıklı, hem leziz
Araban Belediye Başkanı Mehmet Özdemir, bu geleneksel yöntemi şu sözlerle anlattı:
“Gaziantep’te sadece Araban ilçesinde üretiliyor. Buğday henüz yeşilken biçilip ateşle yakılarak firik elde ediliyor. Bir asırdır yapılan bu ürün, özellikle pilavı ile çok seviliyor. Şeker hastalarına iyi geldiği söyleniyor.”
Yılda 300 Ton Üretim, Türkiye ve Arap Dünyasına Tanıtım Hedefi
Araban’da yıllık firik üretimi 300 ile 500 ton arasında değişiyor. Belediye Başkanı Özdemir, bu lezzetin Türkiye’ye ve yurtdışına tanıtımı için festivaller düzenlemeyi hedeflediklerini belirtti.
Firik Nedir? Faydaları Nelerdir?
Firik; yeşil buğday tanelerinin dumanla kavrulmasıyla elde edilen, hafif isli aromaya sahip bir bulgur türüdür.
Lif bakımından zengindir, sindirimi kolaylaştırır.
B vitamini ve demir açısından zengindir, gelişimi ve bağışıklığı destekler.
Glisemik indeksi düşüktür, bu yüzden diyabet hastaları tarafından da tercih edilmektedir.
Besin değeri yüksek, düşük kalorili bir gıdadır (100 gramda yaklaşık 346 kcal).
Mutfaklarda Yükselen Yıldız: Firik Pilavı
Firik bulguru ile yapılan pilavlar, sade veya etli tariflerle oldukça beğenilmektedir. En çok tercih edilenler arasında;
Antep usulü etli firik pilavı,
Sebzeli firik pilavı,
Tavuklu firik pilavı gibi çeşitler yer alıyor.
Sade haliyle bile oldukça lezzetli olan bu tarifler, özellikle yoğurt ve salata eşliğinde sofraları şölene dönüştürüyor.
Firik Pilavını nasıl yapılır?
Daha önce bu eşsiz lezzeti yapmayı denemediyseniz tavuk suyu tadıyla harmanlanmış bu pratik tarifi incelemelisiniz. Tarifi isteklerinize göre et, nohut ya da benzeri ürünlerle süsleyebilirsiniz. Yanına ayran ya da salata eklediğinizde sofradan ayrılmak istemeyebilirsiniz.
Malzemeler
1,5 su bardağı firik
1 su bardağı pilavlık bulgur
Yarım su bardağı yeşil mercimek
1 yemek kaşığı biber salçası
1 adet soğan (büyükçe bir soğan kullandım)
Yarım çay bardağı kadar sıvı yağ
1 yemek kaşığı dolusu tereyağı
5-5,5 su bardağı tavuk suyu
Karabiber
Pul biber
Tuz
Firik Pilavı Nasıl Yapılır?
Yeşil mercimeği vaktiniz varsa, ılık suda 3-4 saat bekletin. Vaktiniz çok yok ise, tencerede hafif yumuşayana kadar pişirin.
Soğanları yemeklik doğrayın ve sıvı yağ ile pilav tenceresinde kavurun.
Üzerine firik ve bulguru koyarak kavurun.
Yeşil mercimeği de ekleyerek, 3-4 dk. daha kavurun.
Üzerine salçayı ekleyin, kavurup baharatları ekleyin. (Ben 1 çay kaşığı karabiber, 1 çay kaşığı da pul biber kullandım).
Tuzu ve sıcak tavuk suyunu ilave edin.
Kapağını kapatarak, orta ateşte pişmeye bırakın.
Suyunu biraz çektikten sonra, kısık ateşte pişmeye bırakın.
Suyunu tamamen çekip pişen pilavın altını kapatın, tereyağını ekleyerek karıştırın ve kapağın altına havlu kağıt koyarak demlenmeye bırakın.
15-20 dk. demlenen pilavı, servis edebilirsiniz.
Bu ölçüler ile büyük bir pilav tenceresi pilav oluyor. Eğer kalabalık değilseniz, 2-3 kişi için yarım ölçü yapabilirsiniz.
Antep usulü firik pilavı nasıl yapılır?
Antep Üsülü Firik Pilavı Tarifi İçin Malzemeler
1 su bardağı firik
1 su bardağı başbaşı bulgur
1 adet orta boy kuru soğan (Yemeklik doğranmış)
1 su bardağı haşlanmış nohut
1 tatlı kaşığı tereyağ
2 yemek kaşığı zeytinyağı
1 çay kaşığı tuz, karabiber, pulbiber
1 tatlı kaşığı biber salçası
1 paket kavurma (150 grlık paket )
4 su bardağı su
Antep Üsülü Firik Pilavı Tarifi Nasıl Yapılır?
Tencereye yağları koyalım soğanı koyalım. 2 dk kavuralım. Salçayı koyup karıştıralım sıcak suyunu verelim. Bir kere bulguru yıkayalım. Bir kere firiği yıkayalım. Tencereye ikisini de salalım karıştıralım. Nohutu da ekleyip tekrar karıştıralım. Suyunu çekene kadar pişmeye bırakalım. Diğer tarafta tavaya kavurmayı iri şekilde keselim. Kısık ateşte kendi yağı ile 3-5 dk pişirelim. Üzerine karabiber serpelim. Suyunu çeken pilavının ortasına koyalım. Üzerine havlu kağıt serelim. Demlenmeye bırakalım. Sıcak servis yapalım.
Sebzeli Firik Pilavı Tarifi İçin Malzemeler
Yarım su bardağı firik
Yarım su bardağı pilavlık bulgur
1 adet kuru soğan (yemeklik doğranmış )
3 diş sarımsak (küçük doğranmış )
1 adet havuç (soyulup küçük doğranmış )
1 çay bardağı taze bezelye
1 adet kapya biber(küçük doğranmış )
1 addet çarliston biber(küçük doğranmış )
1 adet domates(kabuğu soyulup küçük doğranmış )
1 adet büyük boy patlıcan (pijama gibi soyup küp doğrayıp tuz serpelim sonra yıkayalım kurulayalım )
1 çay kaşığı tuz, tozşeker, toz tatlı kırmız biber
Yarım çay kaşığı karabiber
1 yemek kaşığı tereyağ
Patlıcanı kızartmak için yarım çay bardağı sıvı yağ
2 yemek kaşığı zeytinyağı
2, 5 su bardağı su
Sebzeli Firik Pilavı Tarifi Nasıl Yapılır?
Tencereye yağları koyalım, soğanı ,sarımsağı da koyup 2 dk kavuralım. Bezelyeyi havucu ekleyelim .2 dk daha kavuralım ,biberleri ve domatesi koyduktan sonra 2-3 dk daha karıştıralım ,sonra suyunu verelim kızarttığımız patlıcanları ekleyelim .Tuz, şekeri ,kırmızı biberi karabiberi serpelim. 6-7 dk kısık ateşte pişirelim ,sonra bulguru ve firiği yıkayıp suya salalım. Suyunu çekene kadar kısık ateşte pişirelim ,ocağın altını kapatalım üzerine havlu kağıt serelim demlendikten sonra sıcak servis yapalım.
Tavuklu Firik Pilavı (Antep) Tarifi İçin Malzemeler
3 adet tavuk but
1 su bardağı firik
Yarım su bardağı bulgur
1 büyük soğan
Çay kaşığı ucu ile salça
1 su bardağından 2 parmak eksik haşlanmış nohut
2. 5 su bardağı haşladığımız tavuğun suyu
Tuz
Karabiber
Tavuklu Firik Pilavı (Antep) Tarifi Nasıl Yapılır?
Tavuklarımızı haşlıyoruz .Sonra tenceremize yemeklik doğradığımız soğanı koyup kavuruyoruz .Sonra içine yıkadığımız bulgur ve firiği koyuyoruz( ikisini karıştırıp bir kaba koyup üstüne soğuk su koyup yıkarsanız çöp sap falan suyun yüzüne çıkar) hafif pembemsi olacak şekilde kavuruyoruz .Sonra 2. 5 su bardağı tavuk suyunu koyuyoruz .Nohutunu ve karabiber atıyoruz .Tuzunu ayarlayıp ilk yüksek ateşte kaynayana kadar sonra kısık ateşte suyunu çekene kadar pişiriyoruz .Servis ederken yüzüne haşladığımız tavukları koyuyoruz .Dilerseniz siz et ile de yapabilirsiniz
Tarladan Tabağa Bir Lezzet Hikâyesi
Gaziantep’in Araban ilçesinde süren bu gelenek, sadece bir tarım ürünü üretimi değil; aynı zamanda kültürel bir mirasın yaşatılması anlamına geliyor. Firik, zahmetiyle olduğu kadar sunduğu sağlık ve lezzetle de Anadolu mutfağının en özel hazinelerinden biri olmayı sürdürüyor.
