Sürekli yorgunluk, zihinsel bulanıklık, nefes darlığı ve ellerde–ayaklarda karıncalanma hissi yaşıyorsanız, bunun nedeni stres ya da yaşlanma değil; vücudunuzdaki bazı vitamin ve mineral eksiklikleri olabilir. Uzmanlar, özellikle B12 vitamini, demir ve folat (B9) eksikliğinin bu belirtilere yol açtığına dikkat çekiyor.
Araştırmalara göre 15–29 yaş grubunun yaklaşık yüzde 15’inde, 60 yaş üstünün ise yüzde 20’sinde vitamin seviyeleri “eksiklik sınırında olmasa bile” belirti oluşturacak kadar düşük. Bu durum, çoğu zaman fark edilmeden ilerliyor.
B12 eksikliği beyin ve sinirleri etkiliyor
B12 vitamini, beynin sağlıklı çalışması ve sinirlerin korunması için hayati öneme sahip. Eksikliği; hafıza sorunları, beyin sisi, dikkat dağınıklığı ve demansın erken belirtileriyle karıştırılabilen semptomlara yol açabiliyor. Ayrıca sinirlerin koruyucu tabakasını zayıflatarak ellerde ve ayaklarda karıncalanma, uyuşma ve denge problemlerine neden olabiliyor. Uzun süre tedavi edilmediğinde ise sinir hasarı kalıcı hale gelebiliyor.
B12’nin temel kaynakları arasında süt, yumurta, dana eti ve somon bulunuyor. Ancak 2023’te yapılan bir araştırmaya göre, günümüzde sütlerdeki B12 miktarı 1990’lara kıyasla yaklaşık yüzde 50 azalmış durumda. Bunun hayvan yemlerindeki değişimden kaynaklandığı düşünülüyor.
Hayvansal gıdalarla alındığı için veganlar, ayrıca mide asidi üretimi azalan yaşlı bireyler ve reflü tedavisinde mide asidi baskılayıcı ilaç kullananlar B12 eksikliği açısından risk grubunda yer alıyor.
Demir eksikliği nefes darlığına yol açabiliyor
Yorgunluk, baş dönmesi, konsantrasyon bozukluğu ve nefes darlığı demir eksikliğinin en sık görülen belirtileri arasında. Demir, oksijeni vücuda taşıyan hemoglobinin üretimi için gerekli. Oksijen taşınımı azaldığında beyin ve sinir sistemi ilk etkilenen dokular oluyor.
Kırmızı et tüketiminin azalması demir eksikliğinin en önemli nedenlerinden biri. Erkeklerde ve menopoz sonrası kadınlarda ise demir eksikliği, mide veya bağırsak kaynaklı gizli kan kayıplarına işaret edebiliyor. Bu nedenle uzmanlar, demir eksikliğinin mutlaka nedeninin araştırılması gerektiğini vurguluyor.
Folat eksikliği sandığınızdan daha yaygın
Yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller ve turunçgillerde bulunan folat, özellikle hamileliğin erken döneminde büyük önem taşıyor. Ancak 2023’te yayımlanan bir araştırma, doğurganlık çağındaki kadınların yüzde 83’ünün folat seviyelerinin önerilen sınırların
altında olduğunu ortaya koydu. Bu nedenle bazı ülkelerde una folik asit eklenmesi planlanıyor.
Vİtamin Eksikliğinin Çözümü nedir?
Uzmanlar, bu belirtileri yaşayan kişilerin ilk adım olarak aile hekimine başvurup kan testi yaptırmasını öneriyor. Demir eksikliği çoğu zaman sadece beslenmeyle düzelmezken, folat eksikliği doğru besinlerle daha kolay giderilebiliyor. B12 eksikliğinde ise takviye ya da bazı durumlarda enjeksiyon tedavisi gerekebiliyor. İyi haber ise şu: Bu vitamin ve mineral eksiklikleri erken tespit edildiğinde tedavisi oldukça kolay. Doğru tedaviyle birkaç hafta içinde yorgunluk azalıyor, nefes darlığı ve zihinsel bulanıklık büyük ölçüde düzeliyor.
