Gaziantep’in en eski mahalleleri olan Tabakhane, Şehreküstü, Hoşgör, Bey Mahallesi ve Akyol, yüzyıllar boyunca şehrin sosyal ve kültürel hayatının merkezinde yer aldı. Bu mahalleler, bir zamanlar ağaların, beylerin yaşadığı zengin semtlerken, zamanla apartmanlaşma ve göçlerle nüfus yapısı değişti.
Günümüzde bu eski taş mimarili evler, yerel yönetimlerin yaptığı restorasyonlarla turizme kazandırıldı. Tarihi camiler, hanlar, hamamlar restore edilerek müze, kültür merkezi, lokanta, kafe ve butik otellere dönüştürüldü.
Eski mahallelerde Müslüman, Hıristiyan ve Yahudi toplumlar bir arada yaşardı. Birbirlerinin inanç ve yaşam tarzlarına saygı gösteren bu topluluklar, Ramazan ve Cumartesi gibi özel günlerde yardımlaşırdı. Bugün azalsa da mahallelerin arka sokaklarında eski komşuluk kültürünün izleri kapı önlerinde oturan kadınlarla hâlâ yaşatılıyor.
Tabakhane Mahallesi
Gaziantep Kalesi’nin eteğinde, Alleben Deresi kenarında yer alan mahalle, adını burada bulunan tabak/dericilerden alır. Dericilik nedeniyle mahalleye “Tabakhane” denir ve bu işin kokusu nedeniyle çevre mahallelerden şakalaşmalar yapılırdı. Tabakhane, Şehreküstü ve Suburcu’dan gelen damacıların buluşma noktasıdır.
Bey Mahallesi
Gaziantep taş mimarisinin en güzel örneklerine ev sahipliği yapan Bey Mahallesi, açık hava müzesi gibidir. Oyuncak Müzesi, Ali İhsan Göğüş Müzesi, Gaziantep Araştırmaları Merkezi ve Atatürk Anı Evi gibi kültür merkezleri burada bulunur. Mahalle, 1587’de yapılan Bey Camisi’nden adını almıştır. Tarih boyunca Müslüman ve Ermeni toplulukların bir arada yaşadığı bu semt şimdi kafe ve butik otel işletmeleri ile turistlerin ve gençlerin uğrak yerlerinden.
Şehreküstü Mahallesi
İsminin kökeni tartışmalı olan Şehreküstü hakkında birçok efsane anlatılır. Bazılarına göre bir kişi şehre küstüğü için kendi evini burada yapmış, bazı rivayetlere göre Ermeni bir kızın adıyla anılır. Mahalle, tarih boyunca kalenin çevresinde yaşanan olaylarla da ilişkilendirilir.
Akyol Mahallesi
1879’da kurulan Amerikan Hastanesi’ne ev sahipliği yapan Akyol, eğitimli kişilerin çıktığı önemli mahallelerden biridir. Eski Gaziantepliler tarafından ‘Ağyol’ olarak da anılır.
Hoşgör Mahallesi
1950’lerde başlayan şehir içi göçle oluşan Hoşgör Mahallesi, adı ilginç bir şekilde “hoşgörü” talebinden gelmiştir. Mahalledeki gecekondulara karşı belediyenin sıkı önlemleri sonucu, halkın belediyeden daha ılımlı yaklaşım istemesiyle bu isim yaygınlaşmıştır. Hoşgör, bugün hem mahalle hem de semt olarak Gaziantep’in büyüyen yerleşim yerlerinden biridir.
Restore Edilen Tarihi Dokular Turizme Kazandırıldı
Gaziantep’in eski mahallelerinde yer alan evler, camiler, hanlar ve hamamlar kapsamlı restorasyonlarla koruma altına alınarak turizme açıldı. Bu alanlar bugün kültür merkezleri, müzeler, kafeler ve butik oteller olarak kullanılıyor, şehrin tarihine ışık tutuyor.
