Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) Aralık 2025 Piyasa Katılımcıları Anketi, son aylarda ekonomide gözlenen normalleşme eğiliminin beklentilere de yansıdığını gösteriyor. Gerek enflasyon gerekse kur tarafında yapılan aşağı yönlü revizyonlar, piyasa aktörlerinin daha öngörülebilir bir makro çerçeve beklediğini ortaya koyuyor. Bunun yanında faiz beklentilerinde hâkim olan “temkinli gevşeme” yaklaşımı, enflasyon ile büyüme arasındaki hassas dengenin korunmasının TCMB açısından ana öncelik olduğunu teyit ediyor.
✔ 1. Enflasyon Beklentilerindeki Gerileme: Algı Değişiminin İlk İşaretleri
Katılımcıların yıl sonu enflasyon tahmininde gözlenen hafif düşüş, ilk bakışta sınırlı görünse de ekonominin “en zor” enflasyon dönemini geride bırakmış olabileceğine dair erken bir sinyal niteliği taşıyor.
Bu eğilimin arkasındaki başlıca nedenler:
• Parasal sıkılığın etkileri gecikmeli yansıyor
2025’in büyük bölümünde uygulanan yüksek politika faizi, kredi büyümesini belirgin biçimde sınırladı. İç talepteki yavaşlama, özellikle dayanıklı tüketim malları ve ithal bağımlılığı yüksek kalemlerde fiyat artışlarını baskıladı.
• Gıda fiyatlarında normalleşme beklentisi
Mevsimsel koşullar ve üretim maliyetlerinin dengelenmesi, gıda enflasyonunda aşırı sıçramaların önüne geçebilir. Piyasa, tarımda arz yönlü risklerin kısmen azaldığını düşünüyor.
• Döviz kurundaki istikrar
Kur oynaklığının azalması, maliyet yönlü fiyatlamayı yumuşatıyor. İthal girdiye bağımlılığın yüksek olduğu bir ekonomide kur istikrarı, enflasyon beklentilerini doğrudan etkiliyor.
• 12 ve 24 ay sonrası TÜFE tahminlerinin gerilemesi
Bu kalemlerdeki düşüş, sadece bugüne değil, orta vadeye dair algı iyileşmesini yansıtıyor. Bu da para politikasının “güvenilirliği” açısından kritik bir nokta.
✔ 2. Faiz Beklentileri: Piyasa Mesajı Net — “Acele Etmeyin”
Katılımcılar:
Ani bir faiz indirimi beklemiyor,
Olası indirimlerin 2026’nın ilk yarısından önce güçlü şekilde başlamayacağını düşünüyor.
Bu durumu belirleyen unsurlar:
• Enflasyon hâlâ hedefin çok üzerinde
Beklentilerde iyileşme olsa da enflasyon seviyesinin mevcut politika faiziyle karşılaştırıldığında hâlâ yüksek seyretmesi, TCMB’nin erken bir gevşemeye gitmesini zorlaştırıyor.
• Küresel faiz görünümü
ABD ve Avrupa’da faiz indirim döngüsünün kademeli ilerlemesi, Türkiye’nin de agresif bir faiz değişikliğine gitmesi halinde kur üzerinde baskı yaratabilir.
• Bankacılık sistemi riskleri
Kredi talebindeki düşüş ve menkul kıymet düzenlemelerindeki hassas denge, TCMB’nin makro ihtiyati çerçevesini korumasını gerektiriyor.
Faiz tarafındaki temkinli beklenti, piyasanın TCMB ile aynı çizgide olduğunun göstergesi: Önce enflasyonun kalıcı olarak düşmesi, sonra faizlerin kademeli gevşetilmesi.
✔ 3. Kur Beklentisi: Aşağı Yönlü Revizyon “Yeni Normalleşme” Algısının Eseri
Ankette Dolar/TL için yapılan aşağı yönlü güncelleme, kurdaki sert hareket beklentisinin azaldığını gösteriyor.
Bu revizyonun ardındaki faktörler:
• Güçlenen rezerv pozisyonu
Swap hariç rezervlerdeki artış ve düzenli dış finansman akışı, TL üzerindeki yapısal baskıyı azaltıyor.
• Kademeli sermaye girişleri
Portföy yatırımlarındaki toparlanma, özellikle tahvil piyasasına dönen yabancı yatırımcı ilgisi, kurda istikrar beklentisini destekliyor.
• Dış denge iyileşmesi beklentisi
Cari açığın yılın son çeyreğinde daralacağına yönelik projeksiyonlar, döviz talebini sınırlı tutuyor.
• Kur geçişkenliği algısında zayıflama
Firmalar, “kur artışları kaçınılmaz değil” algısına geçtikçe fiyatlama davranışları da daha temkinli hale geliyor.
✔ 4. Piyasa Psikolojisi: Ekonomide “Kontrollü Normalleşme” Dönemi
Tüm göstergeler tek bir ortak mesaj veriyor:
Türkiye ekonomisi ani sıçramalar ve şoklardan ziyade, öngörülebilir ve yavaş bir iyileşme sürecine girmiş olabilir.
Bu çerçevede:
Piyasa beklentileri daha istikrarlı,
Para politikası iletişimi daha etkili,
Makro çerçeve daha tutarlı hale geliyor.
Bu durum en çok reel sektöre yansıyor. Şirketler artık:
Maliyetleri fiyatlara yansıtma baskısının azaldığını,
Kur riskinin daha yönetilebilir olduğunu,
Finansman koşullarının kısa vadede sıkı kalacağını,
Ancak belirsizliğin azaldığını
Düşünüyor.
Bu da yatırım, stok yönetimi ve fiyatlama stratejilerinin daha rasyonel bir zemine oturmasına yardımcı oluyor.
Sonuç: Küçük Revizyonlar, Büyük İletişim Etkisi
TCMB Aralık 2025 Piyasa Katılımcıları Anketi, görünürde sınırlı değişiklikler içerse de piyasaya verdiği mesaj güçlü:
Enflasyon beklentileri kırılgan da olsa iyileşiyor,
Kur beklentileri yataylaşıyor,
Faiz beklentileri temkinli ve sabırlı bir para politikasına işaret ediyor.
Ekonomi yönetiminin önümüzdeki dönemde en kritik sınavı ise bu kırılgan iyileşmenin “kalıcı” hale gelmesi olacak. Nitekim beklentilerdeki her küçük düzelme, fiyat davranışlarını ve ekonomik aktörlerin kararlarını etkilediği için önem taşıyor.
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
